I.  Kỹ thuật cắt hoa

1.Thời điểm cắt hoa .

    Đa số hoa được cắt vào lúc hoa mới nở một nửa để tiếp tục kéo dài sự nở. Nhưng với hoa Tuylip cần cắt vào lúc hoa nở rộ, hoa Phăng cũng cắt vào lúc hoa nở, với hoa Layơn, Lan lưỡi hổ thì cắt vào lúc hoa thứ nhất thứ hai vừa nở. Nếu phải vận chuyển  xa thì cắt vào lúc nụ vừa hé màu .

     Cắt vào sáng sớm hoặc chiều tối khi cành thẳng, nhiều nước. Nếu phải vận chuyển xa thì cắt sau buổi trưa, khi hoa hơi bị héo để tránh bị giập gẫy, khi bao gói, vận chuyển.

2.Sự biến đổi sinh lý ở hoa cắt

     Từ nụ đến khi hoa nở cần một số ngày cho đến khi hoa héo. Thời gian đó  là tuổi thọ của hoa. Sau đó khi cắt hoa sẽ cắt đứt phần liên hệ với cây mẹ sẽ sinh ra nhiều biến đổi sinh lý, sinh hóa, Prôtêin, Axitnucleic, Phôtpholipit... các chất phân tử lớn sẽ giảm đi do bị phân giải, mất đi hoạt tính sinh học  các chất xúc tác cho sự chín như: Ethylen sẽ tăng lên làm cho cánh hoa già đi nhanh, hoạt tính của màng giảm, tính thẩm thấu tăng và cuối cùng làm cho tế bào chất , biểu hiện ở cành hoa khô và rụng . Ngoài ra sau khi trao đổi nước bị phá hoại làm cho nước bị thoát hơi nhiều hơn lượng được hút vào làm cho hoa bị héo. Ngoài ra vì sinh vật sinh sôi nảy nở nhanh, các chất do chúng tiết ra làm tắc mạch dẫn cũng làm cho hoa bị héo .

3.Các yếu tố làm cho hoa héo .

Các yếu tố ảnh hưởng đến độ bền của hoa là :

-     Thiếu nước

-     Thiếu chất kích thích

-     Thiếu đường

-     Chọn thời điểm cắt không thích hợp

-     Độ ẩm không khí không thích hợp

-     Tác hại của Ethylen

-     Chất lượng hoa kém

-     Nhiệt độ không thích hợp

     Sau khi cắt hoa bị mất nguồn cung cấp nước, nhưng vẫn tiếp tục mất nước hoa cắt cũng mất đi nguồn cung cấp kích tố của cây không còn khả năng quang hợp tạo ra đường nhưng vẫn tiếp tục hô hấp tiêu hao năng lượng, do đó sản sinh ra một số chất khí có hại như amim, phenol, và Ethylen, ống dẫn bị tắc nghẽn gây nên sự sáo trộn trao đổi nước.

II. Dự trữ và bảo quản hoa cắt

1.Làm lạnh 

         Nhiệt độ càng cao, hoa hô hấp càng mạnh, tiêu hao năng nặng càng nhiều do đó càng mau tàn, hạ thấp nhiệt độ sẽ kéo dài tuổi thọ hoa, ở nhiệt độ thấp Ethylen cũng không sản sinh.

  Cất trữ hoa ở nhiệt độ thấp chẳng những kéo thọ hoa  mà còn là biện pháp điều chỉnh thời gian xuất bán hoa. Nhưng  độ bảo quản từng loại hoa rất khác nhau. Nhìn chung khoảng 4,4⁰C thích hợp với nhiều loại hoa. Đối với hoa Lan vùng nhiệt đới từ 7- 10 ⁰C, hoa Trạng Nguyên 15^oC với các loại hoa ưa nóng nhiệt độ cao hơn một ít, đối với hoa hồng nên để cho hơi héo sau đó cho vào túi ,tưới nước rồi bảo quản trong kho lạnh nhiệt độ thấp .

         - Độ ẩm và lượng nước trong hoa

 Trong quá trình bảo quản hoa, duy trì độ ẩm 90 - 95 % là rất cần thiết, độ ẩm 70- 80 %  cánh hoa đã có biểu hiện thiếu nước. Nếu dùng túi bao gói giữ ẩm tốt thì không cần phải giữ độ ẩm cao, khi bảo quản cần để hoa ở trạng thái hơi bị mất nước, như vậy khi xuất kho sẽ tươi lâu hơn .

         - Bảo quản CA : Tức là bảo quản ở điều kiện khống chế áp lực ,tăng nồng độ CO₂ giảm bớt lượng Ethylen. Tác dụng là:

-     Giảm cường độ hô hấp

-     Giảm tốc độ lão hóa, giảm sự sản sinh ra Ethylen, tăng nồng độ CO₂, giảm nồng độ  oxy.

2. Bảo quản :

a. Các dung dịch bảo quản

    * Dung dịch bảo quản dự phòng: Đó là dung dịch để sử lý ngay sau cắt hoa, trước khi cất trữ, vận chuyển và cắm vào bình. Mục đích chủ yếu là kích thích …cung cấp chất dinh dưỡng, diệt khuẩn và làm giảm lượng Ethylen.

   Sau khi  cắt hoa, ngâm ngay gốc cành vào nước để cản bọt khí trong cuống cành sau đó để vào phòng lạnh cho hút nước một  đêm, dung dịch này dùng nước khử ion cho thêm chất diệt khuẩn hoặc chất bôi trơn (Tulôenzo) và thêm một phần đường .

    * Chất xúc tác

 Chất xúc tác là dung dịch kích thích sự nở hoa khi cắt cành ở giai đoạn nụ, có rất nhiều loại, nhiều  thấp. Hiện nay có rất nhiều lọai trên thì trường.

     * Dung dịch cắm hoa

   Có rất nhiều loại, thành phần phức tạp, mỗi loại hoa có một loại dung dịch thích hợp, hiện nay có bán trên thị trường .

b.Thành phần chất bảo quản .

     Hầu hết dung dịch bảo quản đều có đường và chất diệt khuẩn. Thành phần mỗi loại rất phức tạp, nhưng đều có muối vô cơ, vitamin, chất ức chế sản sinh Ethylen và chất điều tiết sinh trưởng. Nước máy không có lợi, nước cất hoặc nước khử iôn làm tăng tuổi thọ hoa, độ PH thấp (3- 4) có lợi cho hoa. Trong dung dịch bảo quản thường dùng Sacasose nồng độ tùy theo từng loại. Nói chung thời gian bảo quản càng dài nồng độ đường càng thấp. Trong dung dịch bảo quản nói chung thường có một lượng thấp nhất diệt khuẩn. 8- HQ purin hoặc 8- HQC muối Nitrat hoặc Sunphat đồng thời trong mỗi dung dịch bảo quản còn có muối Kali, muối Canxi, muối nhôm, muối bạc để đảm bảo tính thẩm thấu của dung dịch và độ trương của tế bào cánh hoa./.

Th.s Lê Thị Đức