Thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/TU ngày 26/10/2021 của Ban Thường vụ Thành uỷ về Chuyển đổi số thành phố Hải Phòng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Quyết định số 284/QĐ-UBND ngày 24/01/2022 của Uỷ ban nhân dân thành phố ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/TU ngày 26/10/2021 của Ban Thường vụ Thành uỷ về Chuyển đổi số thành phố Hải Phòng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Kế hoạch số 29/KH-UBND ngày 09/02/2022 của Uỷ ban nhân dân thành phố về Truyền thông Chuyển đổi số trên địa bàn thành phố Hải Phòng giai đoạn 2022-2025; Kế hoạch của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: số 58/KH-SNN ngày 09/3/2022 về Chuyển đổi số trong nông nghiệp và phát triển nông thôn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; số 70/KH-SNN ngày 24/3/2022 về Tuyên truyền về Chuyển đổi số Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giai đoạn 2022-2025; Chuyển đổi số được xác định là một trong các trụ cột thực hiện phát triển nhanh và bền vững, một trong các khâu đột phá, góp phần tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Đối với thành phố Hải Phòng, Chuyển đổi số được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, then chốt trong chủ đề công tác năm của thành phố. Chuyển đổi số đang là xu thế tất yếu của các ngành, các lĩnh vực, trong đó có nông nghiệp. Cùng với việc nhân rộng các mô hình khởi nghiệp, thì chuyển đổi số ngành nông nghiệp nói chung, lĩnh vực thủy lợi và phòng chống thiên tai nói riêng đòi hỏi phải triển khai đồng bộ, toàn diện.

Thời gian vừa qua, tại Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai đã triển khai hệ thống các giải pháp khoa học, công nghệ, đặc biệt ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, công nghê số hóa trong lĩnh vực thủy lợi và phòng, chống thiên tai.

Trong quản lý hành chính nhà nước, Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai đã triển khai, áp dụng hiệu quả các ứng dụng: Hệ thống phần mềm Văn phòng điện tử, hệ thống một cửa điện tử, dịch vụ công trực tuyến; trang thông tin điện tử của Văn phòng ban chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn thành phố; phần mềm kế toán, bảo hiểm xã hội; đẩy mạnh ứng dụng chữ ký số văn bản, ký số lãnh đạo, ký số kho bạc; thực hiện số hóa kết quả giải quyết thủ tục hành chính.

Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy PCTT&TKCN thành phố được trang bị các trang thiết bị cơ bản đảm bảo phục vụ công tác trực ban, tham mưu và chỉ đạo, điều hành của Lãnh đạo thành phố và Thường trực Ban Chỉ huy. Đồng thời, Văn phòng đã chủ động nâng cấp, xây dựng mới trang tin điện tử; phần mềm quản lý điều hành, hỗ trợ ra quyết định, hệ thống nhắn tin SMS, hệ thống thông tin VHF từ thành phố tới các huyện, quận; ứng dụng công nghệ thông tin trong tiếp nhận, truyền tin trong phòng chống thiên tai.

Ủy ban nhân dân thành phố đã quan tâm đầu tư xây dựng Trung tâm Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Trụ sở của Văn phòng thường trực với quy mô đảm bảo yêu cầu công tác chỉ đạo, điều hành, trực ban.

Về bổ sung trang thiết bị, Ủy ban nhân dân thành phố quyết định đầu tư bổ sung trang thiết bị, cơ sở vật chất với tổng kinh phí là 3.440 triệu đồng (1.850 triệu đồng từ nguồn ngân sách và 1.590 triệu đồng từ Quỹ PCTT), bao gồm: thiết bị trong phòng họp (hệ thống họp trực tuyến, nội thất phòng họp); thiết bị quan trắc ngoài trời (08 trạm đo mưa, đo gió tự động, 12 trạm đo mực nước tự động, 03 hệ thống camera quan sát các trọng điểm xung yếu). Tuy nhiên, việc mua sắm trang thiết bị bằng nguồn quỹ phòng chống thiên tai chưa thực hiện được do vướng mắc về thủ tục triển khai và nội dung chi.

Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai đã tổ chức cho các cán bộ, công chức, viên chức tham gia nhiều đợt tập huấn, học tập và thực hành, tiếp nhận công nghệ chuyển giao trong khuôn khổ các dự án, chương trình do Tổng cục phòng chống thiên tai, Ủy ban nhân dân thành phố tổ chức. Các cán bộ, công chức, viên chức được khuyến khích và tạo điều kiện tham gia, tiếp cận nhiều hơn với môi trường làm việc có ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và các thiết bị chuyển giao công nghệ (máy tính kết nối mạng, các phần mềm ứng dụng công nghệ vệ tinh trong theo dõi và cảnh báo thiên tai…)

Trên cơ sở đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có kiến thức, kỹ năng về công nghệ thông tin, Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai với vai trò kiêm nhiệm Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn thành phố đã từng bước thực hiện chuyển đổi hình thức và cách thức tham mưu công tác chỉ đạo, điều hành trong công tác phòng, chống thiên tai; tần suất tiếp cận và ứng dụng các công nghệ về dự báo, cảnh báo thiên tai nhiều hơn với chiều sâu ngày càng tăng lên nhằm đảm bảo công tác tham mưu được kịp thời hơn, thông tin chỉ đạo phù hợp với các bản tin dự báo, cảnh báo và tình hình cụ thể tại địa phương. Các công điện, văn bản được ban hành trong phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai dần chuyển từ văn bản giấy sang văn bản được số hóa; cách thức tiếp nhận và truyền tải văn bản chỉ đạo từ chuyển phát trực tiếp sang chuyển qua fax hoặc mạng internet với tốc độ đường truyền ngày càng được nâng cấp….

Công tác tin học hoá hoạt động của các cơ quan Nhà nước với quá trình cải cách hành chính đã được ứng dụng trong điều hành, quản lý và xử lý các nhiệm vụ; hiện nay 100% cán bộ, công chức, viên chức đã thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động, công tác chuyên môn về phòng chống thiên tai như công tác trực ban, công tác tiếp nhận, xử lý thông tin về thiên tai, công tác tham mưu cho lãnh đạo Văn phòng…

Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai phối hợp với Sở Ngoại vụ và các cơ quan liên quan thực hiện việc tiếp nhận dự án xây dựng Trung tâm phòng chống và giảm nhẹ thiên tai (DMCC) do Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Hoa Kỳ tài trợ, trong đó có hạng mục tiếp nhận và sử dụng hệ thống thiết bị thông tin liên lạc phục vụ công tác điều hành phòng chống và ứng cứu khi xảy ra thảm họa, thiên tai, bao gồm:

- Hệ thống liên lạc băng tần VHF: Liên lạc thoại bằng thiết bị bộ đàm tần số VHF giữa các thiết bị trong cùng hệ thống bằng bộ đàm tại trạm cố định, bộ đàm lắp trên phương tiện và bộ đàm cầm tay.  

- Hệ thống liên lạc băng tần HF: Liên lạc thoại bằng thiết bị bộ đàm tần số HF với các Trung tâm DMCC tại các tỉnh thành khác, các tàu thuyền hoạt động trên biển có trang bị thiết bị liên lạc tương thích.

- Hệ thống liên lạc hàng không: Liên lạc thoại từ Trung tâm DMCC với máy bay cứu hộ cứu nạn trong khu vực (chỉ lắp đặt khi được cấp phép sử dụng tần số và thiết bị).

- Hệ thống nhận dạng tự động: Tiếp nhận thiết bị nhận và trao đổi thông tin bằng hệ thống nhận dạng tự động (AIS) với các phương tiện hàng hải hoặc tàu thuyền có thiết bị tương tự. 

- Hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến: Kết nối truyền hình trực tuyến với Trung tâm Phòng chống và Giảm nhẹ thiên tai tại các tỉnh thành khác hoặc các điểm cầu có thiết bị tương thích.

Trong lĩnh vực quản lý, Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai đã xây dựng bộ bản đồ số và cơ sở dữ liệu thông tin địa lý các công trình đê điều và công trình phụ trợ đê điều, công trình kè, công trình nước sạch nông thôn, các điểm xả nước thải vào hệ thống công trình thủy lợi và các vùng úng trọng điểm. Trong công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cũng đã ứng dụng công nghệ để quản lý vận hành là: hệ thống giám sát thiên tai, hệ thống hỗ trợ chỉ huy điều hành phòng chống thiên tai, hệ thống quản lý tàu thuyền Vishipel, trạm đo mực nước tự động, trạm đo gió đo mưa tự động.

Thông qua các hoạt động chuyển đổi số, bước đầu cán bộ và người lao động Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai đã có những nhận thức rõ về hiệu quả mang lại của việc ứng dụng khoa học công nghệ vào việc quản lý điều hành. Công tác quản lý nhà nước, hoạt động cải cách hành chính đã được cải thiện rõ rệt, người dân và doanh nghiệp được tiếp cận và cung ứng nhanh các thông tin để phòng tránh và chủ động ứng phó.

Bên cạnh những thành quả đạt được, để thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy lợi và phòng chống thiên tai một cách toàn diện vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức như: Chuyển đổi số là vấn đề mới, nhận thức của các cấp, các ngành và người dân mới đang dần hình thành; vẫn có sự nhầm lẫn giữa số hóa và chuyển đổi số; chi phí đầu tư cho công nghệ thông minh lớn hơn nhiều so với việc làm truyền thống; hạ tầng nền tảng hỗ trợ cho chuyển đổi số còn hạn chế; vẫn còn cán bộ công chức chưa tích cực chủ động học tập và trau dồi nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào trong công tác của mình; vẫn còn một số đơn vị chưa thật sự tích cực, chủ động trong việc khai thác, sử dụng các hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin đã đầu tư…

Do đó, thực hiển chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy lợi và phòng chống thiên tai cần phải tiến hành kiên quyết, thực hiện bước đi vững chắc, chủ động và có trọng tâm, trọng điểm.

Xác định chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy lợi và phòng chống thiên tai hiện nay là yêu cầu tất yếu khách quan, là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài; để góp phần phát triển kinh tế - xã hội thành phố. Thời gian tới, Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, như sau:

Một là, tiếp tục quán triệt người đứng đầu cơ quan, đơn vị; công chức, viên chức, người lao động trong ngành; tuyên truyền, vận động người dân, các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực thủy lợi và phòng chống thiên tai để có quyết tâm chính trị, chủ động thay đổi tư duy nhận thức về tính tất yếu của chuyển đổi số, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của giai đoạn tới.

Hai là, áp dụng công nghệ hiện đại trong quản lý đê điều thủy lợi và phòng chống thiên tai góp phàn tăng trưởng kinh tế chung của thành phố như sử dụng cảm biến đo gió, đo mưa, đo mực nước trên toàn hệ thống sông; hệ thống UAV, camera giám sát; hệ thống dự báo thời tiết… để kịp thời cung cấp thông tin phục vụ phát triển kinh tế xã hội.

Ba là, xây dựng hệ thống nền tảng cơ sở dữ liệu dùng chung thực hiện chuyển đổi số toàn diện, xây dựng mô hình chuyển đổi số kiểu mẫu.

Bốn là, tổ chức thực hiện tốt cơ chế, chính sách của Trung ương và địa phương, nghiên cứu các chính sách hỗ trợ tổ chức, cá nhân tham gia vào quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy lợi và Phòng chống thiên tai; hỗ trợ, đào tạo nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ trong công tác quản lý, điều hành cho toàn thể cán bộ, người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp trong lĩnh vực thủy lợi và phòng chống thiên tai.

Năm là, chủ động kết nối, học hỏi, hợp tác, chia sẻ với các đơn vị khác, tăng cường hợp tác với các trường đại học cao đẳng… để có sự hỗ trợ nghiên cứu, chuyển giao công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực quản lý./.

Bài: Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai